Loading...

Studio Valentijn: specialist in lichtplan en lichtontwerp

Daarom een goed lichtplan

Goede verlichting betekent veel meer dan het uitkiezen van een mooi armatuur. Een goed lichtplan zorgt ervoor dat een huis in alle opzichten leefbaar wordt - je kunt er ontspannen en ontmoeten, werken en spelen - én dat het interieur het best tot zijn recht komt. Licht is hét middel om je interieur bij iedere functionaliteit weer anders te laten lijken, en steeds opnieuw de gewenste sfeer te creëren. Winkels, kantoren en hotels stellen weer andere eisen aan verlichting. 

Licht brengt leven

Licht is een voorwaarde voor leven. We hebben licht ook nodig voor ons welzijn, om ons goed te voelen. We voelen ons gewoon prettiger in een ruimte met goede, gezellig verlichting. Een ruimte met slechte verlichting kan ons in een trieste, vervelende stemming brengen. Licht helpt ons kleuren, vormen en afmetingen te herkennen en te onderscheiden. Licht geeft ook de mogelijkheid het persoonlijke in een huis naar voren te brengen. Door een spel met licht en schaduw, kun je iedere ruimte een eigen karakter geven. Belangrijk daarbij is om voor iedere functie de juiste soort verlichting te kiezen en het geheel te blijven overzien.

Daglicht

De grote variatie in daglicht, gedurende de dag en in de verschillende seizoenen, brengt onze woningen tot leven en stimuleert onze zintuigen. We kunnen zelf de beleving van binnenkomend licht beïnvloeden. Enkele voorbeelden:

  • Een tafel naast een raam reflecteert het licht verder de kamer in. Hoe lichter het tafelblad, hoe meer licht er wordt gereflecteerd.
  • Met jaloezieën kun je het binnenkomende daglicht regelen. Materiaal speelt daarbij een belangrijke rol: een lichte, houten jaloezie bijvoorbeeld, geeft het binnenkomende licht een warme gloed.
  • Door de wanden rond het raam te verlichten, ervaar je het daglicht als ‘zachter’.

Techniek en esthetiek, sfeer en functionaliteit: een goed lichtplan brengt alle aspecten van licht en verlichting bij elkaar. 

Wat is een lichtplan? Waaruit bestaat een lichtplan?

Het klinkt misschien vreemd, maar feit is dat we licht niet kunnen zien. Licht wordt pas zichtbaar als het tegen een oppervlak wordt weerkaatst. En dat is precies het geheim van inrichten met licht. Stel je voor dat iedere lichtbron een ‘lichtruimte’ creëert; een kegel van licht tussen de lamp en de verlichte oppervlakken. Steek bijvoorbeeld de lamp boven de eettafel aan als het donker wordt en denk je de ‘lichtruimte’ in tussen de lamp en het tafelblad.

Een lichtplan is gebaseerd op de plattegrond van de woning, het interieur, de indeling van de ruimtes en het gebruik ervan. Ook is aangegeven hoe het daglicht binnenvalt. In het lichtplan geven we aan waar de aansluit- en lichtpunten moeten komen, welk type verlichting waar komt en welke armaturen daarvoor gebruikt worden. Op basis van het lichtplan maken we een installatieplan op basis waarvan de installateur zijn werk kan doen. 

 "Denk ik lichtruimtes"

Voor het lichtontwerp werken we vanuit functie, sfeer en esthetiek. Belangrijk daarbij is het denken in lichtruimtes. Wat we daarmee bedoelen? Misschien heb je een fauteuil met een leeslamp bij een boekenkast met verlichting staan. Wanneer beide armaturen aan zijn, heb je twee ‘lichtruimtes’ die in elkaar overlopen en samen een onregelmatige grotere lichtkegel vormen. Juist het denken in ‘lichtruimtes’ is de sleutel tot een functionele en prettige verlichting in je huis.

Licht en schaduw

Een ruimte heeft licht en schaduw nodig om diepte, vormen en structuren te kunnen beleven. Maar te scherpe contrasten vermoeien de ogen. Daarom is het belangrijk om verschillende soorten verlichting te combineren.

  • Een staande lamp met gericht licht is een uitstekende leesverlichting bij een fauteuil. Door er een tafellamp met een stoffen kap in de buurt te zetten, verlicht je de schaduwen rond de leeslamp.
  • Verlicht dingen die je wilt benadrukken, zoals een schilderij, hoek van een bank of een kunstwerk op een sokkel. Zo maak je ruimtes spannend.
  • Licht beschrijft de vormen, contouren. Zo komt een boekenkast anders over wanneer de voorkant verlicht is en de zijkanten in de schaduw staan.
  • Plaats armaturen in de kamer op verschillende hoogtes. Ook dat draagt bij aan het spannende spel tussen licht en schaduw.

Verschillende soorten licht voor verschillende behoeftes

In verlichting spreken we over spreiders en richters:

  • Indirecte verlichting: spreiders
    Armaturen die hun licht in alle richtingen verspreiden, noemen we indirect licht. Vloeren, wanden en plafonds worden als reflecterende oppervlakten gebruikt, die de lichtstralen weerkaatsen. Spreiders geven met hun transparante lampenkappen van papier, stof of glas een zacht, schaduwloos licht in de hele ruimte. Combineer ze met armaturen die een gericht licht geven, de zogenaamde richters.
  • Directe verlichting: richters
    Armaturen die hun licht op een begrensd vlak schijnen, de richters, geven direct licht. De vorm van de kap en de plaats van de armatuur bepalen hoe groot de lichtbundel wordt.

Daarnaast maken we onderscheid tussen

  • Basisverlichting: de lampen die je aansteekt als je 's avonds thuiskomt - meestal plafondlampen
  • Sfeerverlichting: indirect, zacht licht dat alle richtingen uitstraalt
  • Decoratieve verlichting: licht als decoratie, denk bijvoorbeeld aan kerstverlichting 
  • Accentverlichting: licht waarmee je een specifieke plek wilt uitlichten, bijvoorbeeld een schilderij 
  • Functionele verlichting: lampen met een specifieke functie, zoals bureaulampen 

Lichtplan bij nieuwbouw, verbouw en renovatie

Waar moet je op letten bij een lichtplan voor een nieuwbouwwoning?

Bij nieuwbouwwoningen is het verstandig om zo vroeg mogelijk te beginnen met het maken van een lichtplan. Denk vooruit! Zo kun je de juiste beslissingen nemen tijdens het proces waarbinnen je alle meerwerk opties moet doorgeven. Het zou toch zonde zijn als het lichtpunt boven de eettafel nét op de verkeerde plek zit?

Verrassende keuzes voor je verlichting maken ook van een standaard nieuwbouwwoning wat bijzonders! Door bijvoorbeeld te kiezen voor een mooie wandarmatuur, meerdere lampen die strak boven de eettafel hangen (zonder kabelgootjes), inbouw- of opbouwspots en wandverlichting bij de trap komen sfeer, functionaliteit en een unieke uitstraling samen.

Inbouwspots in het meerwerk van de aannemer meenemen kan prijzig zijn. Plafondverlaging kan dan een alternatief zijn. Heeft de ruimte een hoog plafond en is daar ruimte voor? Dan is het verlagen van het plafond zeker het overwegen waard.

  • Tip: Is er in je woonkamer ruimte om de bank los van de muren te plaatsen? Denk dan ook na over een stopcontact in de vloer. Ditzelfde geldt voor een stopcontact, eventueel met USB aansluiting onder je eettafel. Je kunt er je laptop en telefoon opladen, maar je kunt dit punt ook gebruiken voor het gourmetstel of elektrische bakplaat. Het kan ook zinvol zijn om aansluitvoorzieningen voor telefoon, computer, audio en video en beveiliging in de wanden aan te brengen in de vorm van weggewerkte lege leidingen.

Lichtplan bij verbouw of renovatie

De mogelijkheden voor het inbouwen van verlichting bij een bestaande woning zijn vaak wat beperkter dan bij nieuwbouwwoningen. Overleg goed met de aannemer over wat mogelijk is. Zijn de ruimtes hoog en breed? Dan kun je misschien werken met een verlaagd plafond of voorzetwand. Zo creëer je alsnog ruimte voor mooie inbouwoplossingen. 

Lichtplan voor de keuken

Om fijn te kunnen koken is goede verlichting op werkblad en fornuis noodzakelijk. Bij nieuwbouwwoningen is er meestal alleen een centraal lichtpunt vanuit het plafond; verdere verlichting komt misschien van de afzuigkap. Voor de meeste keukens is dat veel te weinig licht. Je staat dan meestal in je eigen schaduw en hebt geen goed zicht op je handen. Zorg voor goed algemeen licht én voor spotjes voor directe verlichting op werkblad en fornuis. Dimmers geven je de mogelijkheid de lichtsfeer aan te passen: volop functioneel licht als je aan het werk bent, gedimd licht voor ná het koken.

  • Tip: Ledstrips zijn ideaal in de keuken: ze zorgen voor een gelijkmatige verdeling van licht. Ledlicht wordt vaak ingebouwd in keukens (bijvoorbeeld voor de afzuigkap en onder kastjes en planken), maar meestal gebruiken de leveranciers standaard een koud, wit licht van 3000K. Vraag je keukenleverancier dit aan te passen naar een warmer wit, bijvoorbeeld van 2700K. Veel meer sfeer in je keuken!

Lichtplan voor de badkamer

Uitgebreid badderen, een snelle douche, de perfecte make-up of een nauwgezette scheerbeurt: je badkamer vraagt om verschillende soorten verlichting. Veiligheid staat in bij badkamerverlichting voorop! Daarom zijn badkamers verdeeld in zones van 0 t/m 3. Voor iedere zone gelden andere eisen aan armaturen en apparaten: 

  • Zone 0 is de meest vochtige zone: in het bad of maximaal 10 cm boven de grond in de douche. Verlichting in deze zone moet voldoen aan de hoogste veiligheidswaarden.
  • Zone 1: in de ruimte om het bad en in de doucheruimte is IP44 noodzakelijk. Dit betekent dat het armatuur spatwaterdicht moet zijn, maar niet stofdicht. De elektra moet laagspanning zijn, maximaal 12 Volt.
  • Zone 2: deze zone begint 60cm vanaf het bad. In principe gelden dezelfde regels als bij zone 1, alleen mag de elektra een hogere spanning hebben, tot 230 Volt.
  • Zone 3: de IP20 volstaat als er geen water op het artikel kan spatten en stroom zich niet vast kan zetten. De elektra moet geaard zijn.

IP-bescherming
Op de verpakking van lampen staat aangegeven in welke zone de lamp is toegestaan. De zones met de daarbij behorende minimale IP-bescherming codes vind je hieronder:

  • Zone 0 = minimaal IP67 12Volt
  • Zone 1 = minimaal IP45
  • Zone 2 = minimaal IP65 en IP66
  • Zone 3 = minimaal IP21 en IP43

Heb je bijvoorbeeld een mooie lamp gevonden met een IP-bescherming van IP44 (zone 1), dan mag je deze ook monteren in zone 2 & 3. Omgekeerd mag dit dus niet.

Verlichting bij de spiegel
Om je op te kunnen maken of te scheren wil je zo min mogelijk schaduw op je gezicht. Daarom werkt diffuus licht aan beide kanten van de spiegel (op ooghoogte van iedere gebruiker!) het best. Is daar geen ruimte voor? Kies dan voor diffuse verlichting vanaf het plafond boven de spiegel. De essentie is dat er geen schaduw op je gezicht valt. Denk ook aan een warmtebron achter de spiegel, zo voorkom je dat deze beslaat!

Toilet in de badkamer
Heb je een toilet in je badkamer, sluit dan het badkamerlicht mee aan op je nachtverlichting. Zo kan je 's nachts zonder ongelukken een sanitaire stop maken. Gebruik daarvoor geen blauw of wit licht, maar rood licht: dat vinden je ogen en hersenen het fijnst omdat je slaapfase niet te abrupt wordt verstoord.

Tips voor licht in de badkamer: 

  • Één centraal lichtpunt? Dat is niet voldoende voor de badkamer.
  • Zorg voor een apart lichtpunt in de douche – je wilt niet in het donker douchen.
  • Lekker in bad? Dan wil je geen spotjes vlak boven je: die doen letterlijk pijn aan je ogen.
  • Spots boven de spiegel werpen al snel te veel schaduw op je gezicht (en accentueren je wallen).
  • Een scheerapparaat, elektrische tandenborstel of föhn… het is echt handig om een stopcontact (wandcontactdoos) in de buurt van de wastafel te hebben. Dat stopcontact moet dan wel minimaal 60cm van de kraan verwijderd zijn en voorzien zijn van randaarde; de groepenkast moet zijn voorzien van een aardlekschakelaar. Geen aardlekschakelaar in de groepenkast? Dan is het niet mogelijk om in de badkamer een stopcontact te plaatsen.
  • Alle metalen delen zoals waterleidingen, cv-leiding, radiatoren, bad/douche (plaatstaal) moeten geaard zijn met een 4mm aardleiding. De aardleiding moet worden aangesloten op de aarding in de meterkast. 

Lichtplan voor de werkkamer

Thuis werken? Dat doen we tegenwoordig vrijwel allemaal. Om goed te kunnen lezen, tekenen, knutselen of computeren is goede verlichting op je werkplek essentieel. Licht beïnvloedt bovendien de productiviteit; de juiste verlichting voorkomt daarnaast vermoeidheid en hoofdpijn.

De beste plek voor je bureau
Werk je met een computer en zit je met je gezicht naar het raam? Dan moeten je ogen zich steeds aanpassen aan het verschil tussen het buitenlicht en het computerscherm. Het gevolg: (oog)vermoeidheid. Je omdraaien, en met je rug naar het raam zitten is niet de oplossing: dan werk je in je eigen schaduw en kan het daglicht hinderlijk reflecteren op je computerscherm. Je kunt dus het beste dwars naar het raam gaan zitten, liefst op enige afstand.

Als je rechtshandig bent, ga dan zo zitten dat het daglicht van links komt: zo voorkom je storende schaduwen op je werkblad. Is er geen ruimte om je bureau dwars naar het raam te plaatsen? Zorg dan voor zonwering.

Hang plafondlampen niet direct boven je werkplek, maar richt ze op de randen van je bureau. Gebruik ook een bureaulamp waarvan je de stand kunt aanpassen; zet ‘m, als je rechtshandig bent, links op je bureau.

Lichtplan voor de kinderkamer

Heb je een gamende tiener of een baby die ’s nachts gevoed moet worden? De leeftijd van je kind bepaalt hoe de kinderkamer gebruikt wordt. Toch zullen alle kinderkamers dezelfde soorten verlichting nodig hebben.

Sfeerverlichting: indirect, zacht licht dat alle richtingen uitstraalt. Dit licht is ideaal voor nachtelijke voedingen, voor speeldates en voor algemene verlichting. Kies een mooie schemerlamp, een vloer- of wandlamp. Veel kinderen vinden het fijn om met een nachtlampje te slapen; het geeft ze een veilig gevoel. Kies een nachtlampje met gedimd rood licht.

Decoratieve verlichting: verlichting voor de leuk! Vrolijk de kinderkamer op met lichtslingers, dinosauruslampen of lampen in de vorm van paddenstoelen, superhelden of sprookjesprinsessen.

Accentverlichting: het licht dat je op een specifieke plek wilt laten schijnen, om bijvoorbeeld een mooi kastje of een schilderij uit te lichten.

Functionele verlichting: knutselkinderen, kinderen die graag lezen, pubers die huiswerk moeten maken… zorg ervoor dat het bureau of de leesplek van je kind goed verlicht is.

Lichtplan voor de slaapkamer

Ook in de slaapkamer heb je zowel sfeerlicht als functioneel licht nodig. Waar moet je zoal aan denken?

Functioneel licht
Natuurlijk wil je in bed lekker kunnen lezen. Daarvoor plaats je direct naast of boven iedere slaapplaats een armatuur met gericht licht. Neem een lamp met een gemakkelijk te bedienen schakelaar, of kies voor een armatuur met een touch-dimmer: daarmee zet je de lamp aan en uit door een eenvoudige aanraking. Als de stroomaansluiting in het plafond daarvoor geschikt is kun je er ook voor kiezen om hanglampen boven de nachtkastjes hangen. Daarmee heb je ook het juiste licht om je aan te kleden.

Functioneel licht heb je ook nodig bij de kledingkast. Kies daar voor spots in een warm-witte kleur en zorg ervoor dat je ze zo plaatst dat je niet in je eigen schaduw staat. Ook handig: een LED-strip in de kledingkast. Zo heb je goed zicht op je garderobe!

  • Tip: plaats een armatuur met bewegingsdetector laag bij de grond of onder het bed. Deze springt automatisch aan als je ’s nachts uit je bed moet en zorgt daarmee voor veiligheid. Dit soort verlichting schakelt zichzelf na een paar minuten uit. Ook handig in de gang of het trappenhuis!

Een lichtplan voor de tuin

Welke delen van je tuin wil je ‘s avonds uitlichten? Natuurlijk denk je daarbij aan het pad naar de voordeur en die naar het terras, door ook de beplanting mee te nemen in je lichtplan kun je prachtige schaduwen en feeërieke hoekjes creëren. Net zoals in de verschillende ruimtes in je huis maak je ook in het lichtplan voor de tuin verschil tussen direct licht, indirect licht, diffuus licht en accent licht. Voor alle soorten licht bestaan passende armaturen, van grondspots (die vanaf de grond direct licht schijnen) tot staande lampen en wandarmaturen. Spots kun je op meerdere manieren toepassen: zet ze in een border of monteer ze aan de overkapping van je terras.

Laat je een nieuwe tuin aanleggen? Zorg ervoor dat daarin ook een lichtplan is opgenomen. Tip: Vergeet niet dat de verlichting in je tuin ook onderhoud nodig heeft. Maak de armaturen minimaal een keer per jaar schoon met een schone doek en warm water. Natuurlijk schakel je eerst de elektriciteit uit!


Winkelverlichting: lichtplan voor retail

De juiste verlichting trekt meer klanten naar binnen en stimuleert de verkoop. Natuurlijk zorg je ervoor dat je topproducten goed zijn uitgelicht, maar denk ook aan het aanlichten van muren: dat zorgt ervoor dat we de winkel ruimer en meer open ervaren. Bedenk vooraf hoe de verlichting gaat worden aangestuurd. Komen er dimmers? Sensoren? Systemen voor daglichtregeling? Led-lijnverlichting is voor veel soorten winkels ideaal, omdat de spots simpel te verplaatsen zijn - handig wanneer je regelmatig de indeling van je winkel verandert. 

Sowieso is het verstandig om te kiezen voor een flexibel verlichtingssysteem waarmee je, indien nodig, eenvoudig kunt uitbreiden 

Het komt er simpelweg op neer dat goede verlichting helpt om de gewenste uitstraling te creëren die past bij je winkel. Daarnaast helpt opvallende verlichting in de etalage om nieuwe klanten aan te trekken. Val op met uitnodigende én energiezuinige led-verlichting.

De beste kleurtemperatuur hangt niet alleen af van de sfeer die je in je winkel wilt, maar ook van het soort producten dat je verkoopt. In een supermarkt bijvoorbeeld, vragen de verschillende productgroepen - denk aan brood, vlees, groente en vis - ieder om een andere kleurtemperatuur. 

Studio Valentijn heeft veel ervaring met het ontwikkelen van lichtplannen voor winkels. Meer weten? Neem contact op!


Lichtplan voor beursstands

Welke boodschap wil je uitdragen? Welke producten wil je in het zonnetje zetten? Een goede verlichting van je beursstand zorgt voor meer bezoekers (en dus leads) en brengt ze in de juiste stemming. Functioneel licht gebruik je om de aandacht op sprecieke producten te vestigen, de kijkrichting van beursbezoekers te sturen en zones van je stand te onderscheiden. Naast functionele verlichting is ook sfeerverlichting bepalend voor het succes van je beursstand - de eerste indruk bepaalt immers of mensen je stand binnenlopen. Door de juiste kleuren en lichtsterktes te kiezen creëer je de juiste sfeer. 


Installatieplan

Met alleen een lichtplan kan de installateur nog niet aan de slag. Daarom maak je, na het lichtplan, ook het bijbehorende groepen- en

schakelplan. Daarin geef je aan welke groep armaturen door welke schakelaar worden bediend.

Onze installateurs

Studio Valentijn werkt samen met verschillende installatiebureaus in verschillende regio’s. Ook werken we regelmatig samen met de onderaannemers van de hoofdaannemer. Een van onze vaste installatiepartners is Mus Techniek uit Schalkwijk https://www.mustechniek.nl. Dennis is een vakkundig installateur met grote ervaring van het plaatsen van hoogwaardige armaturen.

Daarnaast werken we graag samen met http://www.bakkum-elektrotechniek.nl
uit Breukelen. Met hen hebben we bijvoorbeeld samen de totale verbouwing van een verzekeringskantoor in Breukelen http://valentijn.webwolf.nl/portfolio/totaalontwerp-verzekeringskantoor-breukelen gerealiseerd.


Armaturen kiezen

Weet je welke diffuse, algemene verlichting je wilt gaan gebruiken en welke gerichte verlichting? Zo kies je de juiste armaturen! 

  • Dimmen: let op de dimbaarheid van de armaturen. Past dit bij jouw lichtplan?
  • Energiegebruik: Check het energielabel op de verpakking. Lampen in klasse A zijn het meest efficiënt – en dus het meest energiezuinig –, die in klasse G het minst.
  • Lichtstroom, vermogen en levensduur van de lamp vind je ook terug op de verpakking.
  • Kleurtemperatuur: let niet alleen op de wattage, maar ook op de kleurweergave. Lampen boven de 5.000 kelvin (K) geven ‘koud’ licht, onder de 3.300 K ervaar je het licht als ‘warm'.
  • Stijl: natuurlijk kies je een armatuur in de stijl van de stijl en sfeer van de ruimte waarin hij gebruikt zal worden. Is de kamer ingericht in Scandinavische of industriële stijl? Laat het armatuur daarop aansluiten. Check onze Pinterest-pagina voor ideeën!
  • Led: wil je een led-lamp buiten plaatsen of in de badkamer? Let op de waterdichtheid van het armatuur. Die waterdichtheid wordt aangegeven in IP en vind je terug op de verpakking. Zo is IP44 is spatwaterdicht en is IP67 volledig waterdicht (en daarmee het meest geschikt voor gebruik in de tuin). Zie ook de informatie bij lichtplan voor de badkamer.
  • Inbouwspotjes: is er te weinig ruimte in je plafond voor inbouwspotjes? Er zijn verschillende merken LED-spotjes met een smal armatuur dat wél past. Studio Valentijn is dealer van diverse lichtmerken.

Voor interieurprofessionals: leer lichtplannen maken

Werk je in de interieurbranche, als ontwerper, stylist of adviseur? De Lichtschool, het zusterbedrijf van Studio Valentijn, geeft lichtopleidingen en -workshops waarin je de kneepjes van het lichtvak leert. Van harte aanbevolen! 

Licht is comfort
Architectuur en verlichting zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Toch is er binnen ontwerpopleidingen opvallend weinig aandacht voor verlichting. De aandacht díe er is gaat vooral uit naar de technische kanten van verlichting. Ook lijkt het er nog altijd op dat verlichting niet de vanzelfsprekende aandacht heeft van de interieurarchitect of -stylist. De realiteit van de opdrachtenpraktijk is echter dat een lichtplan vanaf het eerste begin moeten worden geïntegreerd: van het ontwerp tot aan de bouw. Waar je als interieurvormgever voor moet oppassen is: “we plaatsen nog wat armaturen”. Zo ben je niet professioneel aan het werk!

Goed lichtadvies is waardevol
Als interieurvormgever of –stylist moet je weten dat een goed lichtadvies veel verder gaat dan wat suggesties voor het armatuurdesign. In jouw lichtvoorstel moet je allerlei aspecten hebben afgewogen: de gebruiker, de functie van de ruimte en de specifieke taken die er worden uitgevoerd. Ook zijn vormgeving, sfeer, ambiance, kosten/budget en technische mogelijkheden van belang.

Verder in je vak
Geef meerwaarde aan je interieurprojecten met goed lichtadvies. Zo ben je relevant voor zowel particuliere als zakelijke opdrachtgevers. De Lichtschool biedt lichtopleidingen aan voor residentiële en zakelijke projecten, in company trainingen en workshops en lichtlezingen. Onze deelnemers: interieurontwerpers, -stylisten en -architecten, adviseurs en verkoopmedewerkers van verlichtingsmerken, interieur- en verlichtingswinkels en designers. 


Wat(t)? Kleurtemperatuur en lichtsterkte

Lichtsterkte: Lumen

Tegenwoordig wordt lichtsterkte uitgedrukt in lumen. Dat is veranderd met de komst van LED-verlichting en het verdwijnen van de gloeilamp; daarvoor gaf je het energiegebruik van een lamp weer met wattage (Watt). Een heeft ledlamp minder Watt nodig dan een gloeilamp om tot dezelfde lichtopbrengst te komen, daarom kijken we nu naar de lichtopbrengst. Simpel gezegd: je wilt zo veel mogelijk Lumen, met zo weinig mogelijk Watt. 

Voor lezen, koken of werken heb je meer licht nodig dan voor dineren, koffie drinken of tv kijken. Waarschijnlijk heb je in je huis plekken waar je verschillende functies combineert. Daarvoor zijn dimmers ideaal. Er zijn ook dimmers voor led-verlichting en zelfs dimmers waarmee je de kleurtemperatuur kunt aanpassen. Zo creëer je de juiste sfeer op elke plek op ieder moment.

Kleurtemperatuur: Kelvin

Als je net wakker wordt, doet fel, wit licht pijn aan je ogen. Maar wie bezig is met een precisieklusje heeft juist wel fel licht nodig. De verschillende kleurtemperaturen van licht worden weergegeven in Kelvin (K). Een lage Kelvin-waarde staat voor warmgeel licht; een hogere Kelvin-waarde geeft koelblauw, energieopwekkend licht.
Tip: we vinden het prettig als in een ruimte dezelfde lichtkleur is toegepast. Beperk daarom het gebruik van geel en wit licht door elkaar. Voor woningen is 2700 kelvin een goede richtlijn: warm wit licht.
LED Ledlampen (led staat voor 'Light Emitting Diode' oftewel een lichtgevende diodes) zijn zuinige lampen. Ze gebruiken veel minder energie dan een gloeilamp, spaarlamp of TL-Lamp, ze gaan heel lang mee (zo’n 50.000 branduren!) en ze kunnen tegen een stootje. Daarvoor is het wel belangrijk dat ledlampen hun warmte goed kwijt kunnen. Omdat aan- en uitschakelen geen invloed heeft op de levensduur van ledlampen kunnen ze goed gecombineerd worden met bijvoorbeeld beweging- en lichtsensoren. Ze kunnen bovendien zonder efficiëntie verlies gedimd worden.


Software voor lichtplannen

Er zijn meerdere manieren om je lichtplan vorm te geven. We zetten er een aantal voor je op een rijtje:

  • Old-school: met de hand en een calque papiertje. Levert heel mooie, authentieke plaatjes op. Het bijpassende moodboard kun je dan bijvoorbeeld wel met de computer maken.
  • In PowerPoint of Keynote (Apple) kom je ook al een heel eind. Het enige nadeel hieraan is dat het niet op schaal is, wel kun je natuurlijk een schatting maken van de grootte en afstanden van de armaturen. Vermeld dit altijd op je tekening: “maten in het werk te controleren”.
  • Heb je al enige ervaring met SketchUp? Dan kun je in Layout (van SketchUp Pro) 2D lichtplannen maken en mooi in een presentatie zetten.

KLEURWEERGAVE INDEX Ra of CRI

Vaak wordt aangenomen dat na de keuze van de kleurtemperatuur ook de kleurbeleving vast staat. Dit is echter niet het geval. Kleurbeleving wordt niet uitsluitend bepaald door de kleurtemperatuur van de lichtbron, maar ook door de kleurweergave-eigenschappen. Bovendien zijn de kleurtemperatuur en kleurweergave volledig onafhankelijk van elkaar. Koel daglicht en gloeilampen hebben volledige natuurlijke kleurweergave-eigenschappen.

Hetzelfde geldt voor halogeenlampen. De reden hiervan is het “continue spectrum” van de lichtbronnen. Dit betekent dat met daglicht of gloei-/halogeenverlichting de kleuren in onze omgeving uitstekend worden weergegeven. Bij de keuze van het lamptype is of: het begrip kleurweergave essentieel; of: zijn de kleurweergave eigenschappen essentieel. Een goede indicatie hiervoor is de kleurweergave index (Ra), dit is een gestandaardiseerde schaal met 100 als hoogste waarde. Kleuren worden het beste weergegeven bij een lichtbron met de hoogste kleurweergave index. Ra is een synoniem geworden van CRI, wat staat voorColor Rendering Index.

Op een schaal van 0-100 is de zon 100Ra en heeft daarmee de beste kleurweergave. 80-90 Ra staat ook nog wel voor een redelijk tot geode kleurweergave, maar daaronder is het onvoldoende om kleuren waar te nemen zoals bedoeld is.

  • Ra tussen 90 en 100: zeer goede kleurweergave-eigenschappen. Gebruik ze daar waar correcte kleurbeoordeling een kritische taak is.
  • Ra tussen 80 en 90: goede kleurweergave-eigenschappen. Toepassen op plaatsen waar kleurwaardering niet de hoofdoverweging vormt, maar waar een goede weergave van de kleuren wel van belang is.
  • Ra minder dan 80: matige tot slechte kleurweergave-eigenschappen. Toepassing op plaatsen waar de kwaliteit van de kleurweergave van ondergeschikt belang is.

Voorbeeld: Een Ra-waarde van 60 is niet geschikt voor een winkelverlichting, maar wel uitstekend voor een functionele buitenverlichting.


Lichtplan voor kantoren

Goede kantoorverlichting zorgt ervoor dat mensen effectief en efficiënt kunnen werken. Voor verlichting in kantoren gelden andere eisen dan voor woningen - bedenk ook dat de Arbo-wet specifieke eisen stelt aan verlichting voor werkruimtes. Waar moet je op letten bij een lichtplan voor kantoren?

  • Op een werkplek moet het verlichtingsniveau 500 lux op werkvlak hoogte zijn (ongeveer 80 cm). In de overige kantoorruimte is 300 lux voldoende. 
  • Kantoorverlichting heeft meestal 3000 of 4000 kelvin met een Ra-waarde van 80.
  • Noodverlichting is verplicht als er gevaar kan ontstaan bij het uitvallen van kunstlicht. Gevaar ontstaat niet alleen bij draaiende machines, maar ook bij onverlichte vluchtwegen en obstakels in gangen en trappenhuizen.
  • Stel bureaus zo op dat de kijkrichting parallel is aan het raam. Zo voorkom je dat je tegen het daglicht inkijkt of reflectie van daglicht op het scherm.

Studio Valentijn heeft veel ervaring met het opstellen van lichtplannen voor kantooromgevingen. Onze ontwerpen voldoen aan de wettelijke eisen en zorgen voor een prettige werksfeer die de productiviteit positief beïnvloedt. Belangrijk in onze ontwerpen zijn ook de gewenste uitstraling (branding), de ruimtelijke beleving en architectuur. Natuurlijk kijken we ook naar duurzaamheid; bijna altijd kan er flink bespaard worden op energiekosten. Meer weten?  


Besparen met led-verlichting

Led-verlichting wordt steeds populairder. Led is dan ook, ten opzichte van gloeilampen en halogeenlampen, een duurzame keuze. Zo wordt bij een gloeilamp 90% van de energie omgezet naar warmte en slechts 10% naar licht - in een led-lamp is dat precies andersom: 90% van de energie wordt omgezet in licht en 10% naar warmte. Voor hetzelfde licht-resultaat gebruikt een ledlamp dus veel minder energie. Dat maakt ledverlichting veel zuiniger en dus duurzamer. 

Lange levensduur
Led-lampen zijn dus niet alleen zuiniger dan gewone lampen, ze gaan ook veel langer mee. De combinatie van het lage energieverbruik en de lange levensduur (en daarmee dus ook minder onderhoud), maakt ledlampen op termijn vele male goedkoper. 

Verschillende soorten led-verlichting
Er zijn ledlampen voor alle mogelijke toepassingen. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Dimbare ledlampen (te vergelijken met gloeilampen)
  • Led-spots, voor opbouw of inbouw, of om in de grond te plaatsen (voor in de tuin of langs de oprit). Er zijn ook speciale led-spots voor de badkamer.
  • Led-strips, voor in kasten of etalages, onder keukenplanken, langs printen, als achtergrondverlichting of sfeerverlichting.
  • Led-TL-balken, die passen in traditionele TL-armaturen
  • Led-bouwlampen, ook voor buitengebruik - bijvoorbeeld om huizen of objecten uit te lichten

We adviseren je graag, en kunnen als dealer van vele verlichtingsmerken ook led-verlichting leveren. 

Laat van je horen!

  • Wil je weten hoe Studio Valentijn je kan helpen om het beste uit je woning, winkel of kantoor te halen? Bel 06 190 501 54 of mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
  • Ben je interieurontwerper of -stylist en wil je meer leren over werken met licht? Bekijk ons opleidingsaanbod op De Lichtschool!
  • Op de hoogte blijven van de wereld van licht en verlichting? Abonneer je op de gratis nieuwsbrief van De Lichtschool
  • Volg Studio Valentijn op Instagram, Facebook, Pinterest en LinkedIn